Jobs mu? Bezos mu? ''Karar Vermenin İki Boyutu''

İş dünyası, her gün kritik kararların alındığı bir arenadır. Yeni bir pazara girmek, riskli bir yatırıma onay vermek, doğru adayı işe almak... Bu anlarda verilen kararlar, bir şirketin kaderini belirler. Peki, Amazon'u bir dünya devi yapan Jeff Bezos ile Apple'ı efsaneye dönüştüren Steve Jobs gibi liderler, bu baskı altında nasıl doğru adımları atıyorlardı? 

Cevap, iki farklı güçlü yaklaşımda gizli: Veri odaklı mühendislik ve pazarın ötesini gören sezgisel sanatçılık. Bu yazıda, bu iki liderin karar verme sırlarını deşifre ederek kendi liderlik alet çantanızı nasıl oluşturabileceğinizi göstereceğiz.

Jeff Bezos'un Formülü: Geri Dönüşü Olan ve Olmayan Kararlar

Jeff Bezos, Amazon'un hantal bir deve dönüşmesini engellemek için basit ama dâhiyane bir çerçeve geliştirdi: Kararları ikiye ayırmak.

·       Tip 1 Kararlar (Tek Yönlü Kapılar): Bunlar, geri döndürülemez veya geri alınması çok zor, büyük sonuçları olan kararlardır. Yeni bir şirket satın almak veya ana bir teknoloji mimarisini değiştirmek gibi. Bu kararlar yavaş, metodik ve dikkatli bir analizle alınmalıdır.

·       Tip 2 Kararlar (İki Yönlü Kapılar): Bunlar ise geri döndürülebilir, "iki yönlü kapı" gibi olan kararlardır. Bir web sitesinde yeni bir özelliği test etmek veya bir pazarlama kampanyasını denemek gibi. Eğer sonuç kötü olursa, kapıdan kolayca geri dönebilirsiniz. Bu kararlar, bürokrasiye takılmadan hızla alınmalıdır.

Bezos'un Sırrı: Çoğu şirket, tüm kararlara Tip 1 muamelesi yaparak yavaşlar. Başarının anahtarı, Tip 2 kararları hızla alıp deney yapmaktan korkmamaktır. Bezos'un dediği gibi, "yanlış olmak düşündüğünüzden daha az maliyetli olabilir, ancak yavaş olmak kesinlikle pahalıdır".

Steve Jobs'un Sezgisi: "Daha Hızlı Bir At" İstemek

Steve Jobs, geleneksel pazar araştırmasına olan güvensizliğiyle tanınırdı. O, sık sık Henry Ford'a atfedilen şu sözü tekrarlardı: "Müşterilere ne istediklerini sorsaydım, daha hızlı bir at isterlerdi".

Jobs'a göre, insanlar devrim niteliğinde bir yenilikle karşılaşana kadar ne istediklerini hayal edemezler. Hiçbir odak grubu iPhone'u talep etmedi. Onun felsefesi, mevcut bir talebi karşılamak değil, bütünüyle yeni bir talep yaratmaktı.

Jobs'un Sırrı: Bu, müşteriyi görmezden gelmek anlamına gelmiyordu. Tam tersine, anket verilerinin ötesinde, derin bir empati ve gözlemle müşterinin "henüz sayfada olmayan" ihtiyaçlarını okumaktı. Jobs'un işi, müşteriye ne istediğini sormak değil, ona ne isteyeceğini göstermekti.

Sizin Alet Çantanız: Ne Zaman Mühendis, Ne Zaman Sanatçı Olmalısınız?

Bu iki liderin yaklaşımları, modern liderin alet çantasında olması gereken iki temel aracı temsil eder:

·       Bezos gibi bir mühendis olun: Mevcut bir pazarda verimliliği artırmak, ölçeklenmek ve riski yönetmek için veriye dayalı, sistematik kararlar alın.

·       Jobs gibi bir sanatçı olun: Yeni bir pazar yaratmak, endüstrinin kurallarını yeniden yazmak ve daha önce var olmayan bir ihtiyacı karşılamak için sezgilerinize ve vizyonunuza güvenin.

Karar Verme Bir Kastır, Geliştirilebilir

İyi liderler tek bir formüle bağlı kalmaz, duruma en uygun karar aracını seçerler. Doğru  karar vermek tesadüf değil, geliştirilebilen bir beceridir. Kararlarınızı keskinleştirmek, ekibinizi güçlendirmek ve belirsizlikte bile güvenle yol almak ister misiniz? Gerçek vaka analizleriyle dolu "Karar Güçtür, Kararsızlık Kolay" atölyemizle ve ''Etkili Karar Verme''eğitimimizle  tanışın. Detaylar www.sepkurumsal.com'da."

Kaynakça

1.     Bezos, J. (1997). 1997 Letter to Shareholders. Amazon.com, Inc. 

2.     Bezos, J. (2017). 2016 Letter to Shareholders. About Amazon. 

3.     Isaacson, W. (2011). Steve Jobs. Simon & Schuster. 

4.     Ashikuzzaman. (2025). Amazon's Type 1 vs. Type 2 Decisions: A Framework for Effective Decision-Making. 

5.     Horner, M. (n.d.). Steve Jobs Was Right About Market Research, But You're Wrong About What He Meant. Medium.